Onder het motto nooit te oud om te leren volg ik een cursus bij de Erasmus Academie. Dat klinkt heel chic maar het was tot voor kort ‘HOVO’: Hoger Onderwijs Voor Ouderen. Dat klinkt naar Schotsgeruite plooirokken, versleten colbertjes en grijze haren. De cursisten hebben de tijd, het geld en ook de zin om kennis op te doen. Ik doe daar met veel plezier aan mee, want je zit voor een prikkie op de eerste rang bij het wetenschappelijke onderwijs. 

Met docenten die er echt werk van hebben gemaakt. Zo geeft Krzysztof Dobrowolski-Onclin les in ‘de Goddelijke LHBT’. Dat gaat over Roze Motieven in de mythologie. Na het eerste college voelde ik me een onbehouwen platte kunstkijker. Dus dat was Les 1: kijken, kijken en kijken.

Een tweede les was zijn uitleg van het Roze Alfabet: LHBTQIAP+. Na het derde deel van de docu-serie van Michiel van Erp ‘Roze Revolutie’ over gender, sekse en identiteit dacht ik het alfabet onder de knie te hebben. Wie deze serie heeft gemist: terugkijken verplicht. Fascinerend om alle persoonlijkheden en uitingsvormen geportretteerd te zien.

Krzysztof liep nog eens haarscherp de letters langs. Het voert te ver om dat nu hier over te doen (is ook nog een beetje preken voor eigen parochie), maar in de discussie met de digitale cursisten kwam verwarring naar boven. Men zag door de letters het alfabet niet meer. De plus aan het eind als ‘restcategorie’ deed de deur dicht. Zeker toen daar ook nog het begrip ‘non-binair’ aan toe werd gevoegd, want dat is onder geen letter te vatten. Dat leidde tot de verzuchting van een van de ‘ZOOM’ers’: “Dit kan handzamer!”

En ondanks dat ik kennis heb van meerdere letters uit het alfabet blijft het een moeizame zaak om dit in bredere kring uit te dragen. Het lijkt me een goede zaak als we ons onder een regenboogvlag en één term kunnen scharen. Lastig natuurlijk met al die net herwonnen identiteiten. Eén letter, één term, sprak mij wel aan: de ‘Q’ van ‘Queer’. Daar werd de betekenis van ‘hokjesloos’ aan gegeven. Dat zou iets moeten zijn dat iedereen aanspreekt. Maar mijn persoonlijke favoriet is toch de ‘G’, uit de Engelstalige opsomming. Want bij ‘Gay’ hoort Vrolijk en dat is wat het Roze Leven is, zonder hokjes.

Expositie bij Eurovision Village

Voor het Eurovisiesongfestival in mei 2020 was een megagrote Village gepland op de Binnenrotte, waar de markt is. Om al die duizenden fans een cool retromomentje te bezorgen was er een tentoonstelling bedacht in de naastgelegen Laurenskerk. Daarin zou uit de doeken worden gedaan hoe Rotterdam van lelijk gebombardeerd eendje als een Phoenix weer was opgestaan tot Zwaan, het symbool van nu. In mei ’21 ging de Village virtueel. Maar in de Laurenskerk kun je nú alsnog de expositie ‘Rotterdam een attractie?!’ zien.

Supertrio

De inspanningen van de stad om er ook voor toeristen iets van te maken beginnen al 1941, met beperkingen. In een promo-gidsje uit mei 1947 staat al iets over de plannen voor een nieuw te bouwen binnenstad en hoe interessant dat is om te bezoeken: "….but this new centre isn’t there yet. And that is exactly what makes Rotterdam so interesting." Er is nog niets te zien maar het wordt echt heel mooi. ‘Rotterdam Durft’, een slogan uit een recent verleden, avant la lettre. De stad trok in de jaren ’50 en ’60 bezoekers van buitenaf met vijfjaarlijkse manifestaties: Ahoy’, E55 en Floriade. Maar die kwamen dan ook met miljoenen tegelijk. Kom daar nu nog eens om. Vaste Rotterdamse trekker voor de Hollandse dagjesmens: het zogenoemde Supertrio, te weten Spido, Euromast en Blijdorp. En van de latere jaren: de grote Festivals, Concerten & Evenementen.

Kees Vrijdag als motor-escort (eigen archief, 2001) 

PR-HOMO

In de titel van de expositie en de begeleidende Mediawandproductie die in de hal van Theater Rotterdam te zien is, staan een ‘?’ en een ‘!’. Het is aan de kijker om een keuze te maken. Ik ben benieuwd naar hoe onze gaycommunity naar de stad kijkt: is Rotterdam een gay-attractie? Is onze stad de omweg voor LHBT’ers waard? De grotere homomanifestaties zijn op de vingers van één hand te tellen. Van horen zeggen het Flipofes. Als motor-escort ben ik nog in beeld bij R’dam Roze in 2001. En dan waren er nog de EuroGames in 2011. Om ‘Gay Rotterdam’ aan de (buitenlandse) man / vrouw / persoon te brengen, is er een vereniging PR-HOMO opgericht. Na een vrolijke startborrel in de tuin van Floor is het stil gebleven. Het bleek te moeilijk om alle roze neuzen dezelfde marketingkant op te krijgen. De vereniging is nog ingeschreven bij de KvK en ‘tegen elk aannemelijk bod’ over te nemen.

Liberated Revenge Parties

Ook the Gay Nightlife heeft de hoogste hoogtepunten achter zich. In het kielzog van Now & Wow en Gay Palace in combinatie met The Shaft en de Cosmo(naut) kwamen velen onze kant op. Maar laten we eerlijk zijn: meer nog trokken Rotterdammers naar Amsterdam, Antwerpen en nog verder weg, naar Barcelona, Brussel en Berlijn. Partytourisme. Ik las onlangs dat men zich post-corona overgeeft aan ‘Revenge-Shopping’ en ‘Revenge-Dressing’. En in New York wordt alweer ‘sletterig gedrag’ waargenomen. Voor al die duizenden ESC-fans komt dit te laat, maar ik zie in de verte al Liberated Revenge Parties!

Op 4 mei stond er een Rotterdammer op de Dam. En hoe. Alom oogstte de geboren Delfshavenaar (zie het plaatje bij de column) lof. Op een enkele criticaster na. Zo las ik de ingezonden brief in het AD van 7 mei van meneer Gerard Brekelmans: “Als je tijdens zo’n herdenking niet meer weet te zeggen dan dat je blij bent met het homo-monument, symbool voor dat je de geaardheid mag hebben die je hebt, dan heb je het niet over de oorlogsdoden maar dan bezing je je eigen bubbel.” Zo dan, dacht ik. Meneer Brekelmans heeft a. niet goed geluisterd en b. slaat 'ie de plank volkomen mis. Dat vraagt om een reactie. Bij dezen.

Bombardement

Onze spreker op de Dam begon bij zijn jeugd in het platgebombardeerde Rotterdam.

Het bombardement wordt op de dag dat deze column wordt gepubliceerd, vrijdag 14 mei, op verschillende manieren herdacht. In de toespraak op de Dam werd het militair strategische aspect van dit bombardement aangegeven: de Nazi’s zouden na Rotterdam ook Utrecht, Den Haag en Amsterdam platgooien. De Blitzkrieg verliep minder ‘blitz’ dan voorzien. Hoe goed, mooi en terecht om dit tijdens de Nationale Herdenking te benoemen. (Persoonlijke noot: zeker ten overstaan van ZM en HM, die in 2015 braken met de Koninklijke traditie om op 14 mei het RPhO-concert ‘Mahler 2’ bij te wonen.)

Razzia

In de toespraak werd ook stilgestaan bij de grote razzia van 11 november 1944. Die dag werden 52.000 mannen tussen de 17 en 40 jaar bijeengedreven en weggevoerd.

‘Serious business’: "Op hen die pogen te ontvluchten of weerstand te bieden, zal worden geschoten.” In de Duitse werkkampen vallen 500 doden. Zij die terugkeren zijn voor het leven getekend. Pas sinds een aantal jaren is er aandacht voor deze ongekende oorlogsmisdaad. In april 2020 is een stichting opgericht om tot een monument te komen. Hoe terecht, mooi en goed is het om ook dit tijdens de Nationale Herdenking te benoemen.

Zwijgen

Het antwoord op de vraag van dan nog Kyvon jr. aan Kyvon sr., hoe dat was, die verplichte werktijd in Duitsland, luidde steevast: “Dat wil je niet weten, jongen.”

Een vergelijkbare reactie geeft Esther Scheldwacht als moeder in het toneelstuk ‘Hoe mooi alles’ over Leo Vroman tijdens een familiediner. Als de kinderen haar vragen hoe het was in het Jappenkamp: “Dat was geen prettige tijd; wil er nog iemand soep?” Hoe herkenbaar voor duizenden kinderen uit de tweede  en derde generatie. Hoeveel nare, bittere en traumatische ervaringen zijn er niet naar binnen opgeslagen. Hoe mooi, goed en terecht om ook dit tijdens de Nationale Herdenking te benoemen.

Persoonlijk herdenken

In “Wil er nog iemand soep?” herken ik mijn moeder. Ik herdenk de oorlog op 15 augustus, op de Boompjes, bij het ‘Indische Straatsieraad’. Zo geeft iedereen een persoonlijke invulling aan zijn of haar moment en plek van Herdenking. Die optelsom vormt samen de collectieve herdenking. Ik vond het fantastisch van André van Duin te horen dat hij 30 jaar lang op 4 mei met partner Martin naar het Homomonument ging. Daarom, meneer Brekelmans: hoe goed, treffend én correct is het ook dit tijdens de Nationale Herdenking te benoemen. Niks ‘eigen bubbel’.

Nog 22 nachtjes slapen en dan weten we wie de opvolger van ‘onze’ Duncan Laurence is. Een van zijn voorgangers als winnares was de Italiaanse Gigliola Cinquetti. Dat was nog uit de tijd dat er een overzichtelijk aantal echt Europese landen meedeed. Met de artiest kwam ook een dirigent mee het podium op. Die was minstens zo belangrijk als de opnameregisseur nu. Het bellen langs de 12 hoofdsteden was ook toen al een fenomeen. In 1964 won de toen 16-jarige Gigliola: een pril, puur en ontwapenend meisje.

…per amarti

Geheel onschuldig zingt ze over haar jeugdige leeftijd. Ze is nog niet toe aan de liefde, het beminnen van haar vriendje. Die staat overigens op de b-kant van het plaatje: Sei un bravo ragazzo. Het ‘singletje’ sleep ik nog altijd achter me aan. Het was een van mijn eerste plaatjes. Om de een of andere reden vond ik dat van die ‘bravo ragazzo’ minstens zo leuk. Was het niet vanwege het gitaarloopje dan toch wel vanwege de Italiaanse jongen. Want zo ver ging mijn kennis van het Italiaans toen al wel.

#metoo reverse

Dat mijn voorkeur naar jongens uitging voelde ik al in mijn tienerjaren. Op mijn achttiende moest het dan maar gebeuren. Na een superspannende achtervolging op een zaterdagmiddag door de binnenstad ging ik met een jonge Indo-meneer mee. Binnen no-time had ik hem over zijn eigen bank heen getrokken. Ik denk dat hij wel een #metoo-slachtoffer was avant la lettre. Maar ik vond dat we wel lang genoeg om de hete brij heen hadden gedraaid op weg naar zijn huis.

Ganymedes

Hoe oud moet je zijn om aan de liefde toe te geven? En hoe kom je iemand tegen met wie je prettig die eerste stappen kunt zetten? In bars en clubs cirkelden de roofvogels over de jeugd. Al in de Griekse oudheid zette Zeus in de gedaante van een adelaar zijn klauwen in de fraaie Ganymedes. Nu gaat dat vaak ook digitaal, maar het principe is niet anders. Ooit hoorde ik van een man uit het Westland die zaterdagnacht om 2 uur de wekker zette om richting ‘Afterdark’ te gaan. “Als rijpe appelen; je gooit er nog een drankje in en…….”.

Apollo

Ooit was er voor de jongere gay of queer ‘Apollo’. Niet toegankelijk voor oudere adelaars. Daar was het misschien in de ogen van nu wat kneuterig, a-commercieel en gemoedelijk, maar je was er ‘onder elkaar’. Nu vervult The Hang-out 010 zo’n functie voor de jongere die nog aan het ‘scrollen’ is. Maar een speciale vrijdagavond in de maand in Ferry voor jongeren die zoeken naar hun ‘amore romantico, ma ora no’: hoe mooi zou dat zijn!

Een paar vrijdagen terug liep ik met drie vrienden de Tasty Walk. Wij deden de VrijMiPro. Dat was een prettige variant op de VrijMiBo. Daar zijn foto’s van, maar die zijn niet geschikt voor publicatie. Want we zitten op het terras. Weliswaar op gepaste afstand, maar het mocht niet. Geen nood. Even verderop stonden publieke picnictafels, met banken. Ondanks het bizar stralende voorjaarsweer was er plek genoeg. Zes keer een klein culinair feestje. Met van die kleine flesjes vliegtuigwijn. Na heel lang ‘gelockdownd’ te zijn, waren we helemaal los. Corona brengt veel narigheid, maar ook die wandelingen met vrienden. “Moet jij nog ergens naar toe straks?” “Nee, ik heb alle tijd. En jij?” Dat alleen al. Tijd voor elkaar en al wandelend hoor je nog eens wat. 

Man Dennis & ik hadden vorig jaar iedere twee maanden wat leuks op ons programma. Niet dus. De vouchers liggen op de plank. De doorgeschoven concertdata staan in de agenda. Tussen de rode golven door was er in september nog wel een prachtige trip naar Italië. Na ons kon ook de koning er niet meer uit. Maar het ‘Nieuwe Abnormaal’ heeft ons dagelijkse leven omgevormd. Want hoe normaal is het leven zonder sporten in de powerroom, hangen aan de bar en dansen in het donker? Tot die ‘Normale Wereld’ weer de onze is, zijn er andere zaken die het leven bepalen. Hieronder noem ik er een paar, uit mijn persoonlijke koker.