In een vorig leven deed ik in een andere stad de kunstopdrachten. Dat was de 1%-regeling. Van de bouwsom voor stations, wijkgebouwen of scholen werd 1% bestemd voor een kunstwerk. Dat was ontzettend leuk om te doen. Zolang er voldoende geld was. Ik voelde me soms net een kunst-Sinterklaas. Op het moment dat het mes in de budgetten ging, werd het een stuk minder leuk. Toen werd schraalhans keukenmeester, kwam er ruzie met de bouwers en wilden gebruikers liever plantenbakken voor het kunstbudget. De lol was er af, maar ik had wel ervaring opgedaan hoe zo’n procedure ging. Ik weet dus ook hoe lastig het is om het iedereen naar de zin te maken.

Op het Willemsplein staat nu een kunstwerk dat dienstdoet als ons ‘homo-monument’. Ik gebruik díe term maar, want dan weten we waar we het over hebben. In ambtelijke stukken staat ‘Monument voor seksuele diversiteit’ en dat bekt al minder lekker. Het is er gekomen door een motie van twee betrokken gemeenteraadsleden, Peggy en Judith. Vanaf de zijlijn heb ik toen e.e.a. gevolgd.

Na veel vijven en zessen is voor die prominente plek gekozen. En terecht. Een vorige wethouder Cultuur haalde alvast enthousiast een bestaand ontwerp ‘ME/WE’ van de Duitse kunstenaar Benjamin Bergmann in huis en klaar was Pex en het College van B&W: “Wij zijn van mening dat hiermee voldaan is aan het dictum van motie 16bb5968.”

Maar omdat het Willemsplein nog opnieuw ingericht gaat worden, is er nu voor een tijdelijk kunstwerk gekozen. Het toeval wilde dat er een ‘superuse’ kunstwerk stond: rode rotorbladen van een windmolen. Een tweedehandsje dus, met dank aan energiebedrijf Joulz en andere sponsors uit de buurt. In overleg met de maker is er door een graffiti-artiest een ‘homo-monument’ van gemaakt. Tegen een van de betrokkenen had ik nog gekscherend geroepen: "Nou niet van die regenboogkleurtjes er overheen spuiten; dat is echt te simpel, hoor!" Maar verdomd: wat staat er? Een anoniem derdehandsie met kleurtjes. Toegegeven: met het Eurovisiesongfestival mei jl. stond er in ieder geval íets. Maar het mag geen blijvertje worden! Want daar zijn we ook wel goed in, in Rotterdam.

Dat het inderdaad niet makkelijk is het iedereen naar de zin te maken, bewijst het kunstwerk in Brussel ‘HoLeBi-helden, een monument voor iedereen’. Op een plek dichtbij diverse gaybars staat een blauwe vierkante metershoge zuil met allerlei namen in het wit. Op het monument staat al een disclaimer: ‘Niet alle mensen wiens naam op de zuil voorkomt zijn gay’. Maar zelfs deze Vlaamse vrijwaringszin heeft niet belet dat er mensen ouderwets met ‘Tipp-Ex’ zijn weggelakt. Op hun verzoek overigens.

Het kunstwerk in Brussel ‘HoLeBi-helden, een monument voor iedereen’

Maar dat dingen niet eenvoudig zijn, mag geen belemmering zijn om serieus aan de slag te gaan en een echte procedure te starten, samen met de herinrichters van het plein. En een brede vertegenwoordiging uit de LHBTI+-gemeenschap, inclusief mogelijke fans van het ‘ME/WE’-kunstwerk. Als die inmiddels niet allemaal, net als wethouder Pex, in Berlijn zijn gaan wonen.
In mijn vorige leven heb ik geleerd: neem de tijd om zorgvuldig een breed gedragen opdracht te formuleren. Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen. Het is nog niet te laat om er écht iets moois van te maken, dat ook breed gedragen wordt.

Reageer op deze column via onze socials of stuur een e-mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Onder het motto nooit te oud om te leren volg ik een cursus bij de Erasmus Academie. Dat klinkt heel chic maar het was tot voor kort ‘HOVO’: Hoger Onderwijs Voor Ouderen. Dat klinkt naar Schotsgeruite plooirokken, versleten colbertjes en grijze haren. De cursisten hebben de tijd, het geld en ook de zin om kennis op te doen. Ik doe daar met veel plezier aan mee, want je zit voor een prikkie op de eerste rang bij het wetenschappelijke onderwijs. 

Met docenten die er echt werk van hebben gemaakt. Zo geeft Krzysztof Dobrowolski-Onclin les in ‘de Goddelijke LHBT’. Dat gaat over Roze Motieven in de mythologie. Na het eerste college voelde ik me een onbehouwen platte kunstkijker. Dus dat was Les 1: kijken, kijken en kijken.

Een tweede les was zijn uitleg van het Roze Alfabet: LHBTQIAP+. Na het derde deel van de docu-serie van Michiel van Erp ‘Roze Revolutie’ over gender, sekse en identiteit dacht ik het alfabet onder de knie te hebben. Wie deze serie heeft gemist: terugkijken verplicht. Fascinerend om alle persoonlijkheden en uitingsvormen geportretteerd te zien.

Krzysztof liep nog eens haarscherp de letters langs. Het voert te ver om dat nu hier over te doen (is ook nog een beetje preken voor eigen parochie), maar in de discussie met de digitale cursisten kwam verwarring naar boven. Men zag door de letters het alfabet niet meer. De plus aan het eind als ‘restcategorie’ deed de deur dicht. Zeker toen daar ook nog het begrip ‘non-binair’ aan toe werd gevoegd, want dat is onder geen letter te vatten. Dat leidde tot de verzuchting van een van de ‘ZOOM’ers’: “Dit kan handzamer!”

En ondanks dat ik kennis heb van meerdere letters uit het alfabet blijft het een moeizame zaak om dit in bredere kring uit te dragen. Het lijkt me een goede zaak als we ons onder een regenboogvlag en één term kunnen scharen. Lastig natuurlijk met al die net herwonnen identiteiten. Eén letter, één term, sprak mij wel aan: de ‘Q’ van ‘Queer’. Daar werd de betekenis van ‘hokjesloos’ aan gegeven. Dat zou iets moeten zijn dat iedereen aanspreekt. Maar mijn persoonlijke favoriet is toch de ‘G’, uit de Engelstalige opsomming. Want bij ‘Gay’ hoort Vrolijk en dat is wat het Roze Leven is, zonder hokjes.

Man Dennis & ik hadden vorig jaar iedere twee maanden wat leuks op ons programma. Niet dus. De vouchers liggen op de plank. De doorgeschoven concertdata staan in de agenda. Tussen de rode golven door was er in september nog wel een prachtige trip naar Italië. Na ons kon ook de koning er niet meer uit. Maar het ‘Nieuwe Abnormaal’ heeft ons dagelijkse leven omgevormd. Want hoe normaal is het leven zonder sporten in de powerroom, hangen aan de bar en dansen in het donker? Tot die ‘Normale Wereld’ weer de onze is, zijn er andere zaken die het leven bepalen. Hieronder noem ik er een paar, uit mijn persoonlijke koker. 

De homoambassadeurs gingen een aantal jaren terug op bezoek bij schooldirecties. Om te zien hoe zij omgingen met diversiteit. Zo stonden Hugo Bongers en ik een keer op de stoep bij een groot bakstenen schoolgebouw. Er werd opengedaan door een conciërge met een witte bril. “Dag, ik ben Karel. U komt voor de directeur? Loopt u maar met mij mee.”

Dat was nog eens een vriendelijke, duidelijke en efficiënte ontvangst. Duidelijk ook, want wij voelden ons gelijk thuis als homoambassadeurs. Niet alleen vanwege de witte bril, maar ook verder spraken kleinigheden voor zichzelf. Karel wás ook vooral zichzelf. Het gesprek met de directeur en een vertrouwenspersoon uit het lerarenkorps verliep in een goede sfeer. De school staat in een deelgebied met overwegend bewoners met een migratieachtergrond’. Ik citeer uit het verslag van dit gesprek: “Uitgangspunt van het directiebeleid is ‘handhaven van de balans’. De grote verscheidenheid van culturen op de school is een risico. Alles is erop gericht een goede balans tussen culturen, godsdiensten en etniciteiten te handhaven. De directie moet waakzaam zijn, adequaat reageren en extremen eruit halen.” Volgens de directie slaagde men daar redelijk goed in. Allerlei voorbeelden van goede resultaten, oplossingen en gebluste brandjes passeerden de revue.

Mij is vooral bijgebleven dat er in een les over homoseksualiteit gesproken werd. Daarbij vond een aantal jongens van de tussenleeftijd dat ‘die allemaal op een boot moesten worden gezet naar een ver eiland of zoiets’. “Maar wat doen we dan met Karel?” “Neen, Karel niet natuurlijk; Karel is van ons”, luidde het bijna verontwaardigde antwoord. Dat vonden wij een mooi statement bij het slot van ons gesprek. Karel met de witte bril begeleidde ons weer naar buiten. In het verslag staat daarover: “Bij het afscheid meldt de duidelijk homoseksuele conciërge dat leerlingen ‘altijd bij hem komen uithuilen als er iets mis is gegaan.”

Ik ben voor een standbeeld voor onze ‘Karels met de witte bril’.

Column van Vrijdag: LHBT+ Vlaggenparade

In mijn hoofd hebben bepaalde beelden een onuitwisbare plek gekregen. Iconische beelden die je bij bleven, om welke reden dan ook. Zo zijn daar de beelden over nine/eleven-aanslagen in NY. Maar ook het naakte napalmmeisje in Vietnam en de Chinese student voor de tanks op het Tiananminplein.

Een foto die me onlangs weer onder ogen kwam, was het beeld van de twee jongens in Iran die ter dood waren veroordeeld. Op de foto staan zij met de stroppen om hun nek. Gewone jongens. Ik las nu het nieuwsbericht, alweer uit 2005, bij de foto. Het zijn de 16-jarige Mahmoud Asgouri en de 18-jarige Ayaz Marhoni. De gewone jongens hadden een naam. Ze waren ter dood veroordeeld omdat ze seks met elkaar hadden gehad. Dan lopen de koude rillingen over mijn rug en denk ik: de doodstraf? Twee jongens in Iran die het met elkaar hebben gedaan? Hoeveel keer per jaar hebben jongens daar seks met elkaar? Al dan niet als homokoppel of bij wijze van nieuwsgierige jongens? Want dat komt ook voor. Wat is hier gebeurd dat dit zo dramatisch en desastreus moest eindigen?

Mahmoud Asgouri en Ayaz Marhoni

Ik leef met het (voor?)oordeel dat gayseks in Mediterrane en Arabische culturen een kwestie was (is?) van ‘don’t ask, don’t tell’. Er zijn meerdere klassieke West-Europese kunstenaars en wetenschappers naar die landen getrokken om het zich allemaal aan te laten leunen.

Toevallig stuitte ik nog op een ander fenomeen, in m.n. Afghanistan: ‘spelen met jongens’. In het Perzische Farsidialect: Bacha Bazi. Het is een bijzondere vorm van gebruik (zeg maar misbruik) van jonge jongens die door machtige strijdheren en stamhoofden werden ingelijfd. Ze werden vaak weggekocht bij hun familie. Ze hadden ook nog een zekere status, aanzien, in hun omgeving. Over de ‘dansjongens’, uit Wikipedia: “Omdat homoseksualiteit ook volgens de islam impliciet als verboden geldt (het wordt in de Koran niet uitdrukkelijke vermeld), wordt dan ook wel gesteld dat het een ambivalente houding betreft, die kan worden verklaard met pre-islamitische elementen in de cultuur." Ambivalent en pre-islamitisch: de Batavieren sleurden hun vrouwen ook aan de haren achter zich aan hun holwoningen in. Daarom is het nu wel bij wet verboden. Ook pre-puberale jongens misbruiken: daar staat in veel landen in de wereld straf op.

Twee verwarrende en tegenstrijdige beelden met een verschillend verhaal, maar het raakt de kern van wat wij zien als de ‘rechten van de mens’, ook van de LHBTI+-mens. Wereldwijd bestaan die rechten in 71 landen helemaal niet of staan ze onder druk. Soms is er wel een lichtpuntje. Zo las ik in het COC-blaadje dat er sinds februari een einde aan de strafbaarheid van homoseksualiteit is gekomen in Bhutan. Het COC kent het programma ‘Power of Pride’ waarmee zij wil opkomen voor LHBTI+-mensenrechten in 22 landen. Kunnen wij vanuit Rotterdam een bijdrage leveren aan dit programma, zodat er geen bittere beelden als die van Mahmoud en Ayaz meer kunnen worden gemaakt?

Mijn vorige 'Column van Vrijdag' eindigde met de 71 landen wereldwijd waar de LHBTI+-rechten onder druk staan. Als er al sprake is van rechten. De vraag was of wij vanuit Rotterdam een bijdrage kunnen leveren aan de bewustwording rondom deze schrijnende toestand. 

Vlag als Welkomstgroet
Bij het woord ‘vlag’ schiet ik direct in de houding. Ik ben al een jaar of 10 nauw betrokken bij de Vlaggenparade aan de Boompjes. Daar hangen 193 vlaggen van alle landen die aangesloten zijn bij de VN. Dat is bedoeld als een 'Feel Welcome’ aan alle nationaliteiten die in Rotterdam wonen of onze stad bezoeken. En het biedt ook een kleurrijke aanblik, langs de Maas. Aan alle masten is een bordje met een QR-code bevestigd. Die linkt naar de pagina op de website over het desbetreffende land, met allerlei info.

Filmportretten van Nieuwe Rotterdammers
Bij sommige landen hebben we korte filmportretjes van Nieuwe Rotterdammers gemaakt, om de binding van al die nationaliteiten met onze stad aan te geven. Zo zijn onder andere te zien: een danseres uit Italië, een onderneemster van de Oude Binnenweg (Kaashoeve) met wortels in Armenië en de wethouder van Onderwijs, Cultuur en Toerisme van wie zijn wieg in Marokko stond.

Meer aandacht
“Als we allemaal ergens anders vandaan komen is niemand een vreemde”, aldus dichter Rien Vroegindeweij. Ik zou het fantastisch vinden als we van de 71 landen waar de LHBTI+-rechten onder druk staan, ook vertegenwoordigers in Rotterdam kunnen portretteren. Die portretten zouden we dan met een uitleg hoe de situatie is in hun thuisland ook op de website kunnen zetten en met anderen kunnen delen. Op die manier komt er meer aandacht. Als we dan een aantal landen letterlijk in beeld hebben gebracht en een gezicht hebben gegeven, kunnen we in het voorjaar van 2022 een manifestatie organiseren. Samen met organisaties die dezelfde doelen nastreven, zoals Amnesty International en Zero Flags Project.

Neem contact met ons op
Wie kent iemand uit die 71 landen die zijn / haar / diens verhaal met ons op video wil delen? Of misschien kom je zelf uit één van deze landen. Help ons bij deze actie door jezelf of iemand anders aan te melden via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. GayRotterdam neemt dan contact met je op.

Op de foto in de header is Anwar te zien. Hij vluchtte in 2015 uit Egypte, omdat hij daar niet veilig was als man die op mannen valt. In 2017 mocht hij tijdens Rotterdam Pride bij de opening van de Pride Walk de regenboogvlag hijsen bij de Vlaggenparade. Op datzelfde moment werden in de Egyptische hoofdstad Caïro zeven mannen opgepakt nadat ze bij een concert met een regenboogvlag hadden gezwaaid. 

Nog 22 nachtjes slapen en dan weten we wie de opvolger van ‘onze’ Duncan Laurence is. Een van zijn voorgangers als winnares was de Italiaanse Gigliola Cinquetti. Dat was nog uit de tijd dat er een overzichtelijk aantal echt Europese landen meedeed. Met de artiest kwam ook een dirigent mee het podium op. Die was minstens zo belangrijk als de opnameregisseur nu. Het bellen langs de 12 hoofdsteden was ook toen al een fenomeen. In 1964 won de toen 16-jarige Gigliola: een pril, puur en ontwapenend meisje.

…per amarti

Geheel onschuldig zingt ze over haar jeugdige leeftijd. Ze is nog niet toe aan de liefde, het beminnen van haar vriendje. Die staat overigens op de b-kant van het plaatje: Sei un bravo ragazzo. Het ‘singletje’ sleep ik nog altijd achter me aan. Het was een van mijn eerste plaatjes. Om de een of andere reden vond ik dat van die ‘bravo ragazzo’ minstens zo leuk. Was het niet vanwege het gitaarloopje dan toch wel vanwege de Italiaanse jongen. Want zo ver ging mijn kennis van het Italiaans toen al wel.

#metoo reverse

Dat mijn voorkeur naar jongens uitging voelde ik al in mijn tienerjaren. Op mijn achttiende moest het dan maar gebeuren. Na een superspannende achtervolging op een zaterdagmiddag door de binnenstad ging ik met een jonge Indo-meneer mee. Binnen no-time had ik hem over zijn eigen bank heen getrokken. Ik denk dat hij wel een #metoo-slachtoffer was avant la lettre. Maar ik vond dat we wel lang genoeg om de hete brij heen hadden gedraaid op weg naar zijn huis.

Ganymedes

Hoe oud moet je zijn om aan de liefde toe te geven? En hoe kom je iemand tegen met wie je prettig die eerste stappen kunt zetten? In bars en clubs cirkelden de roofvogels over de jeugd. Al in de Griekse oudheid zette Zeus in de gedaante van een adelaar zijn klauwen in de fraaie Ganymedes. Nu gaat dat vaak ook digitaal, maar het principe is niet anders. Ooit hoorde ik van een man uit het Westland die zaterdagnacht om 2 uur de wekker zette om richting ‘Afterdark’ te gaan. “Als rijpe appelen; je gooit er nog een drankje in en…….”.

Apollo

Ooit was er voor de jongere gay of queer ‘Apollo’. Niet toegankelijk voor oudere adelaars. Daar was het misschien in de ogen van nu wat kneuterig, a-commercieel en gemoedelijk, maar je was er ‘onder elkaar’. Nu vervult The Hang-out 010 zo’n functie voor de jongere die nog aan het ‘scrollen’ is. Maar een speciale vrijdagavond in de maand in Ferry voor jongeren die zoeken naar hun ‘amore romantico, ma ora no’: hoe mooi zou dat zijn!